بررسی میزان اهمیت روانشناسی کودکان بی سرپرست

 کودکان بی سرپرست کودکانی هستند که به هر دلیل والدین خود را از دست داده‌اند. والدین این کودکان، لزوماً افرادی با عدم‌صلاحیت نیستند بلکه ممکن است در تصادف یا بلایای طبیعی جان خود را از دست داده باشند. این کودکان نسبت به دیگران، مشکلات بیشتری دارند و نحوه برخورد با آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. در اینجاست که روانشناسی کودکان بی‌سرپرست نقش مهمی را ایفا می‌کند.

این کودکان در مقابل آسیب‌ها و مشکلات بسیار آسیب‌پذیر هستند و تنها والدین می‌توانند در برابر مشکلات مختلف از آنها محافظت کنند. خانواده تاثیرگذارترین و قدرتمندترین عامل شکل‌گیری شخصیت و سلامت روان افراد است و اولین نهادی است که به پرورش کودک می‌پردازد و زمینه را برای آموزش‌های بعدی آماده می‌کند. خانواده به دلیل اهمیت بسیار بالای خود، به صورت مختلف بر رشد جسمی، روانی، هیجانی و اجتماعی افراد تأثیر می‌گذارد.

طبق گفته روانشناسان، سلامت روان کودکان رابطه مستقیمی با تعامل آنها با والدین دارد. کودکان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست در طیف بسیار وسیعی از مشکلات با یکدیگر شباهت دارند. کودکانی که بعد از سنین ۶ ماهگی والدین خود را از دست می‌دهند، آسیب زیادی می‌بینند چرا که پس از ۶ ماهگی، وابستگی زیادی بین والدین و کودک به وجود آمده است و آسیب ناشی از آن بسیار زیاد می‌باشد.

 عوامل تاثیر گذار در بی سرپرستی کودکان

عوامل بسیار زیادی باعث بی سرپرستی یا بدسرپرستی کودکان می‌شود. برخی از این دلایل عبارتنداز:« فوت والدین، طلاق والدین، فقر و مشکلات اقتصادی، اعتیاد والدین، زندان رفتن والدین که باعث می‌شود کودکان بی سرپرست شوند، بیماری‌های جسمانی و روانی والدین و…»

 مشکلات شایع کودکان بی سرپرست

یکی از شایع‌ترین مشکلات کودکان بی‌سرپرست که در حیطه مسائل روانشناسی کودکان بی‌سرپرست قرار دارد، افسردگی است؛ که میزان شیوع آن ۴۰ درصد بیشتر از کودکان عادی می‌باشد. این کودکان، از محبت والدین محروم شده‌اند و به این دلیل یاد نمی‌گیرند که احساسات خود را چگونه بروز دهند. کودکان بد سرپرست یا بی سرپرست، نسبت به دیگر کودکان بیشتر به نافرمانی مقابله‌ای دچار می‌شوند. همچنین احساس ناامنی و بی اعتمادی شدید دارند و نمی‌توانند روابط صحیحی با دیگران برقرار کنند. از دیگر موارد، که کودکان بی سرپرست با آن درگیر هستند؛ می‌توان وابستگی دلهره‌آمیز، ترس‌های مداوم، شب ادراری، عدم اعتماد به نفس، وابستگی های پی درپی به اشخاص گوناگون و عدم توانایی برای برقراری با محیط اجتماعی را نام برد.

 چگونگی برخورد با کودکان بی‌سرپرست

نحوه برخورد با این کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که آنها به قدر کافی آسیب دیده هستند و برخوردهای اشتباه لطمه بیشتری به آنها وارد می‌کند. توجه داشته باشید که باید در مواجه با این کودکان از مسائل روانشناسی مربوط به آن ها اطلاعات کافی داشت و لازم است به این کودکان محبت کرد و آنها را دوست داشت ولی به هیچ عنوان نباید نسبت به آنها دلسوزی شود. محبت بیش از اندازه مثلاً خریدن اسباب‌بازی‌های متنوع، ابراز علاقه و محبت بیش از حد، فرق گذاشتن بین آنها و سایر کودکان بیش از آن که کودک را خوشحال کند باعث به وجود آمدن حس ترحم در کودکان می شود و کمبود عاطفی والدین‌شان را بیشتر احساس کنند. برخورد اشتباه و ترحم برانگیز نه تنها باعث خوشحالی این کودکان نمی‌شود بلکه آسیب بیشتری نیز به آنها وارد می‌کند.

این کودکان نسبت به سایر افراد، به خدمات روانشناسی بیشتری نیاز دارند. آنها محبت را از طرف والدین خود تجربه نکرده‌اند و احساس خشم و خلاء بسیار زیادی دارند، در نتیجه امکان رفتن به سوی بزهکاری و بروز سایر مشکلات روانی در آنها بالا می‌رود. به همین دلیل کمک به این کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است.

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

با نگاهی به لایحه‌ی حق تحصیل در قانون اساسی

کودکانی که از حق تحصیل محروم اند؛ شامل همه افراد زیر ۱۸ سالی هستند که به هر دلیلی قادر به دسترسی به نظام رسمی آموزش و پرورش کشور نبوده اند؛ شامل کودکانی می شوند که به دلیل فقر اقتصادی و فقر فرهنگی والدین خود هرگز مدرسه، درس و کتاب را تجربه نکرده اند. کودکانی که در مراحل مختلف تحصیل، از چرخه تحصیلی کشور به بیرون رانده شده اند. آن دسته از کودکان مهاجر که حق برخورداری از آموزش و پرورش رسمی کشور را ندارند.

اصل سی‌ام قانون اساسی، دولت را موظف کرده است تا امکان آموزش و پرورش رایگان را برای همگان تا پایان دوره متوسطه فراهم آورد. ماده ۲۸ پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک (مصوب سال ۱۳۷۲ جمهوری اسلامی ایران) نیز آموزش و حق تحصیل را برای همه کودکان لازم می‌داند.

 آمارهای متناقضی از تعداد کودکانی که ترک تحصیل کرده‌اند در دسترس است. به همین دلیل شمار کودکانی که از تحصیل بازمانده‌اند از ۱۰۰ هزار تا بیش از سه میلیون برآورد شده است.براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، شمار افراد ۶ تا ۱۹ ساله‌ای که بیرون مدرسه هستند برابر با ۲ میلیون و۳۸۶ هزار و ۱۲۰ نفر است، که با کم کردن شمار برآورد شده جمعیت ۱۸ تا ۱۹ سال، تعداد کسانی که از تحصیل در کشور باز مانده اند نزدیک به یک میلیون و ۷۳۸ هزار و ۷۵۱ نفر است. بخشی از کاهش تدریجی آمار دانش آموزان ایرانی در ۱۲ سال اخیر ناشی از کاهش رشد جمعیت است اما بخش بزرگی از آن هم مربوط به افزایش تعداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل است. البته باید به آمار کودکانی که هیچگاه مدرسه را تجربه نکرده اند، آمار کودکان مهاجر را نیز اضافه کرد.

مطالعات نشان می‌دهد که دلیل اصلی عدم حضور کودکان در مدارس، فقر اقتصادی خانواده‌ها بوده است.

بر خلاف آن چه که در قانون اساسی مورد تأکید است، نه تنها آموزش و پرورش تا پایان دوره متوسطه رایگان نبوده بلکه با خصوصی‌سازی این حوزه، ضربه جبران‌ناپذیری را بر پیکره آموزش و پرورش کشور وارد آورده‌اند و همین امر باعث شده است تا بسیاری از خانواده‌ها به دلیل فقر اقتصادی از یک طرف و ترس از آینده ناموفق فرزندانشان در رقابت نابرابر کنکور و از طرف دیگر، بهانه دور کردن فرزندانشان از تحصیل را پیدا کنند.

بر اساس قانون و در تعریف وظایف نهضت سوادآموزی، کودکان بازمانده از تحصیل از سن ۱۰ سالگی تا افراد ۴۰ سال جزو بزرگسالان به حساب می آیند؛ که همگی به روش سنتی این سازمان با سواد می‌‌شوند و باید توجه داشت که اگر نیاز یک فرد بی‌سواد ۴۰ ساله خواندن و نوشتن است، نیاز یک کودک ۱۰ ساله فقط باسوادی به روش خواندن و نوشتن نبوده و حضور در دنیای شاد کودکانه، بازی‌ها و شادی‌های کودکانه، اجتماعی شدن و تمرین جامعه‌پذیری و … برای این سن بسیار مهم است.

محرومیت کودکان از حق تحصیل تبعات جبران ناپذیری را برای کودکان و جامعه به دنبال دارد؛ اعتیاد، اجبار به اشتغال، بیکاری، بزهکاری و… آسیب هایی است که همواره در کمین این دسته از کودکان و آینده آنان است. برای بازگرداندن کودکان محروم از تحصیل به مدارس، اقدامات جدی لازم است.  عدالت اجتماعی و برخورداری از تأمین اجتماعی و رفاه، به همراه سیستم آموزش و پرورشی شایسته و اصلاح و وضع قوانین حمایتی لازم، شاید چاره‌ساز باشد.

 #بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

 دادن حق تحصیل به کودکان نیازمند

 بزرگترین قربانیان آسیب های اجتماعی، کودکان مناطق محروم و حاشیه‌نشین هستند. کودکانی که باید خیلی زود بزرگ شوند تا نان آور خانواده باشند یا زودتر وارد دنیایی شوند که سرشار از نابهنجاری‌های اجتماعی است. تحصیل برای این کودکان جدی گرفته نمی شود و خانواده ها به دلایل مختلفی مثل فقر، بیکاری، اعتیاد، طلاق و … توجهی به این امر از خود نشان نمی دهند. از تعداد کودکانی که در مناطق حاشیه نشین زندگی می کنند آمار دقیقی وجود ندارد؛ حریرچی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، جمعیت حاشیه‌نشینان را حدود ۲۰ میلیون نفر اعلام کرد و توضیح داد: این رقم وضعیت بغرنجی را نشان می‌دهد. در واقع یک‌چهارم جمعیت کشور در بازار غیررسمی کار مشغول هستند یا از آن روزی به دست می‌‌آورند.

حتی کودکان و نوجوانانی که امکان  بهره‌مندی از حق تحصیل را دارند به دلایل مختلف مجبور به ترک تحصیل می‌شوند یا با مشکلاتی در ثبت‌نام و استفاده از خدمات تحصیلی مواجه می‌شوند یا موانع مالی رو به رو می‌شوند. بی شک کودکان مناطق حاشیه‌نشین قربانیان اصلی به شمار می روند. کودکانی که آموزش، پرورش و تحصیل که حق مسلم آنهاست در بی اعتنایی خانواده و گاه مسئولین به فراموشی سپرده و به چرخه گرفتاری در منجلاب فساد و تبهکاری وارد می‌شوند.

کودکی که در مناطق حاشیه‌نشین زندگی می‌کند و احتمالاً از بدسرپرستی رنج می‌برد، چه شانسی برای تغییر آینده خود دارد؟ در پاسخ به این پرسش به مدرسه می‌رسیم. شاید مدرسه تنها نهادی است که می‌تواند فرصتی برای تغییر و ارتقای اجتماعی به کودکان بدهد. مدرسه این امکان را می‌دهد که کودک همگام با نظام ارزشی جامعه، جامعه پذیر شود، به لحاظ فرهنگی و اجتماعی در جامعه جدید ادغام شود. زبان فارسی معیار را بیاموزد و احتمالاً مهارت‌هایی برای آینده کاریش بیاموزد. اما این در صورتی است که مدرسه چنین وظیفه‌ای را برای خود قائل شود و برای این کار تمهیدات لازم را اندیشیده باشد.

متأسفانه در حال حاضر، مدارس مناطق حاشیه‌نشین با مشکلات بسیاری مواجه است. کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی از مشکلات همیشگی این مدارس است که حضور تعداد زیاد دانش‌آموزان در یک کلاس را سبب می‌شود و این موضوع بر رابطه معلم و دانش‌آموز و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان اثر می‌گذارد. از طرف دیگر این کودکان به دلیل شرایط متفاوت نیازمند توجه و مراقبت ویژه هستند. بیشتر آن‌ها خارج از ساعات مدرسه کار می‌کنند. ممکن است چندین بار مدرسه را رها کرده باشند و با هم‌کلاسی های خود تفاوت سن داشته باشند. همچنین با زخم‌ها و آسیب‌های روحی ناشی از شرایط خاص زندگی سر کلاس درس حاضر می‌شوند. این کودکان بسیار شکننده هستند، از طرف خانواده و هم‌سالان نیز برای ادامه تحصیل تشویق نمی‌شوند.

شاید حل مشکلات فعلی حاشیه‌نشین‌ها بسیار هزینه‌بر و دشوار باشد اما حداقل با آماده سازی مدارس می توان از بازتولید حاشیه نشینی در نسل های بعدی پیشگیری کرد. شایسته است نقش کلیدی مدرسه را به رسمیت شناخته و برای بهره‌مندی از این نقش سیاست‌گذاری کند.

 #بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

پویش مداد نارنجی، برای کودکان نیازمند

اگر حوزه فعالیت شما مرکز و مؤسسات خیریه است؛ حتما نام کمپین های حمایتی را شنیده اید. کمپین حمایتی فرصتی است جهت دریافت کمک هزینه‌ های مالی برای ارائه خدمات معیشتی، تحصیلی، درمانی و… که چه به صورت حضوری و چه از راه‌ها و کانال‌های مختلف مثل رسانه ها به اشتراک گذاشته می شود. این کمپین های حمایتی چارچوب های زمانی و برنامه مشخصی دارند و این چارچوب‌های زمانی با دقت تعیین می شوند.

کمپین های حمایتی راهی مناسب است برای دریافت کمک هزینه‌های حامیان تا مراکز و مؤسسات خیریه بتوانند کمک‌های مالی آنها را جمع آوری کنند و در جهت اهداف خود برای رفع نیازهای کودکان نیازمند مصرف نمایند؛ کمپین‌ها می توانند به صورت آفلاین و آنلاین، تبلیغات محیطی و… مورد استفاده قرار بگیرند.

کمپین های حمایتی مجموعه ای از فعالیت های هدفمند است که به شکل منظم اجرا و پیگیری می‌شود. فعالیت های کمپین به گونه ای سازمان دهی می شود که با ارسال یک سری پیام های مشخص، متوالی و تکرار پذیر روی مخاطبان هدف تأثیر می گذارد و نگرششان را به حرکت خیرخواهانه ترغیب می کند. معمولاً این تأثیر گذاری از طریق ابزارهای ارتباط جمعی و رسانه‌های تاثیر‌گذار مثل شبکه های اجتماعی بسیار رایج است و به‌خاطر سرعت و مخاطبان زیادی که دارد از موثرترین راه ها به شمار می‌ آید.

در حین اجرای کمپین ها، رفتار مخاطبان گویای موفق بودن با نبودن کمپین هست و مشخص می شود که کمپین تا چه حد اثر گذار بوده است. اگر میزان اثربخشی کمپین حمایتی بررسی شود می توان نقاط ضعف و قوت کمپین را شناسایی کرد و در کمپین های آینده از آنها استفاده شود.

کمپین‌های حمایتی در مناسبات مختلف با اهداف متفاوتی شکل می گیرند؛ مثلاً قبل از ایام سال نو برای حمایت مالی از خانواده های نیازمند، کودکان نیازمند، اعیاد و… یا اکنون با نزدیک شدن به سال تحصیلی جدید کمپین هایی برای جمع آوری کمک هزینه‌های تحصیلی برای کودکانی که توانایی خرید لوازم مدرسه را ندارند، تشکیل می شود، لوازمی چون کیف، کفش، لوازم‌‌التحریر، روپوش مدرسه و…

از جمله این کمپین‌های حمایتی «پویش مداد نارنجی» است که با نزدیک شدن به ماه مهر با هدف تأمین ملزومات مدرسه کودکان نیازمند، در بنیاد نیکوکاری دست‌های مهربان شروع به کار کرده است و با یاری خداوند توانسته فعالیت‌های درخشانی در این زمینه داشته باشد و آینده ای روشن را به کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست و کودکان نیازمند هدیه کند.

حمایت از کودکان بی سرپرست

 شاید تاکنون با کودکانی مواجه شده باشید که از آغوش پر مهر پدر و مادر خود محروم هستند. اینکودکان بی سرپرست بیش از هر چیزی به محبت و حمایت نیاز دارند تا بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. نیاز به حامی جهت دریافت کمک هزینه تحصیلی، کمک هزینه دارویی و درمان، کمک هزینه‌ی خوراک و پوشاک و… در هر برهه‌ای از زندگی کودکان بی سرپرست احساس می شود. حال انسان هایی هستند که با حمایت از کودکان بی سرپرست زندگی آنها را رنگین می کنند و با کمک های مادی و معنوی لبخند را به آنها هدیه می‌کنند.

از اهداف مهم خیریه‌ها تأمین این هزینه‌ها برای کودکان بی‌سرپرست است تا بتوانند کمک هزینه‌های امرار معاش این کودکان و خانواده‌هایشان را تأمین کنند.

کودکان ممکن است به دلایل متفاوتی مانند، سانحه رانندگی یا بلایای طبیعی خانواده خود را از دست دهند یا به دلایل بیماری و یا مسائل مربوط به اعتیاد و… با بحران بی سرپرستی مواجه شوند؛ عامل بسیار شایع در بی‌سرپرست شدن این کودکان فقر و مشکلات اقتصادی است. در بسیاری از مواقع، پدر یا مادر، کودک خود را به دلیل فقر و نداشتن توانایی مالی به مراکز بهزیستی می سپارند یا در کوچه و خیابان رها می کنند. روحیه این کودکان بسیار حساس است چون از دست دادن پدر یا مادر به خودی خود اتفاق وحشتناکی است و مسائل و مشکلاتی که در ادامه گریبان‌گیر این کودکان می شود آغاز دوره‌ای از مشکلات است؛ که نیاز به حامی به شدت در زندگی این کودکان احساس می شود.

برای کمک و حمایت از کودکان بی سرپرست می توان به بنیادها و مؤسسات خیریه رجوع کرد. با پذیرفتن سرپرستی کودکان، پرداخت کمک هزینه هایی تحت عنوان کمک های تحصیلی، دارویی، معیشتی و… در کمک به آینده این کودکان سهیم شد و تا حدی جای خالی سرپرست خانواده را برایشان پر کرد.

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

فقر، ریشه ترک تحصیل در جوامع

متنوع بودن، یکی از ویژگی‌های مدارس در نظام آموزش و پرورش ایران است. مدارس غیردولتی، تیزهوشان، هیأت امنایی، نمونه دولتی، وابسته، هوشمند، فوتبال، طبیعت و … ؛ نمونه‌هایی از عناوین مختلف است که در مدارس دیده می‌شود؛ شماری از این مدارس دارای مجوز رسمی از آموزش و پرورش بوده و برخی دیگر تنها عنوان «مدرسه» را یدک می‌کشند.

 به نظر می‌رسد تنوع مدارس کشور نه تنها در راستای عدالت محوری نیست، بلکه با نادیده گرفتن بخش حداکثری جمعیت مشمول، این مدارس فقط در راستای تأمین شرایط بهینه تحصیل برای دانش‌آموزان مناطق برخودار و شهرهای پرجمعیت و مرکز استان‌ها هستند، شرایطی که با  ادامه آن شاهد افزایش گسست طبقاتی، کاهش انسجام ملی، مهاجرت، فقر و دیگر تبعات اقتصادی و اجتماعی آنها خواهیم بود.

 همه‌ساله در هنگام ثبت‌نام دانش آموزان در مدارس دولتی، والدین موظف هستند که مبلغی را تحت عنوان شهریه هنگام ثبت‌نام بپردازند؛ دلیل اصلی برخی مدارس برای دریافت وجه هنگام ثبت‌نام دانش آموزان، نبود بودجه و امکانات لازم است و این مدارس برای ثبت‌نام دانش آموزان، مبلغی را جهت تهیه روپوش از مراکز تعیین شده توسط مدرسه، هزینه بازسازی مدارس، هزینه هدیه جهت تشویق کودک و… از والدین طلب می‌کنند و در صورت نپرداختن آن به بهانه‌های متعدد از ثبت‌نام دانش‌آموز خودداری می‌کنند. با این تعاریف بسیاری از خانواده‌ها از پس هزینه تحصیل فرزندان خود برنمی‌آیند و در این وضعیت اقتصادی به‌ غیر از خرج لوازم‌‌التحریر، هزینه اضافی مدرسه را هم باید پرداخت کنند.

و این در حالی است که طبق اصل ۳۰ قانون اساسی، مدارس دولتی فقط حق دریافت مبلغی بابت پول بیمه و کتاب‌های درسی را دارند و عملکرد آنها به غیر از این چارچوب، خلاف قانون است، اگرچه اکثر مدارس به این قانون بی‌توجهی می‌کنند.

در پی به وجود آمدن مخارج ثبت نام و تحصیل کودکان، یکی از آسیب‌های جدی که جامعه ما را تهدید می‌کند، گسترش روز افزون کودکان بی بضاعت است که به دلایل گوناگون بخشی یا همه اوقات خود را در خیابان‌ها سپری وعمدتاً از طریق بزهکاری و شغل‌های کاذب، تکدی، و شغل‌های فصلی امرار معاش می‌کنند.

گرچه آمار دقیقی از تعداد این کودکان در فقر در دسترس نیست، اما بی شک این کودکان آمار بالایی را شامل می‌شوند که صرف نظر از مشکلات و مسایلی که در حال حاضر ایجاد می‌کند، پیامدهای ناگوارتری در آینده ای نه چندان دور برای جامعه در پی خواهد داشت.

برای ارائه تعریفی از کودکانی که استطاعت مالی ندارند می‌توان به دسته بندی یونیسف در مورد  کودکان بی بضاعت اشاره کرد؛ صندوق کودکان ملل متحد، کودکان بی بضاعت را به دو دسته طبقه‌بندی می‌کند:

دسته اول

کودکان و نوجوانانی که به علت فقر غالباً در طول روز مشغول به کار هستند و شب‌ها نزد خانواده هایشان بر می‌گردند. اغلب این کودکان و نوجوانان از خدمات و امکانات اجتماعی مانند مکتب، مدرسه و دیگر نهادهای تحصیلی بهره‌مند نیستند.

دسته دوم

کودکان و نوجوانانی که به علت فقر هم در خیابان‌ها کار می‌کنند وهم احتمالاً  ارتباطاتی با خانواده هایشان ندارند.
براین اساس، در برخی کشورها مانند برزیل جوانانی که در خیابان به سر می‌برند ۷میلیون نفر از جمعیت را تشکیل می‌دهند، در هند کودکان بی خانمان را ۴۴ میلیون نفر تخمین زده اند که البته شامل کودکان کارگر نیز می‌شود. در امریکای لاتین حدود ۴۰ میلیون نوجوان و جوان رها شده وجود دارند که بدون هیچ گونه حمایت اجتماعی در خیابان‌ها سر گردان اند. در کشور ما نیز مسئله کودکان بی بضاعت امر جدیدی نیست، لکن افزایش چشمگیر آن در سال‌های اخیر باعث جلب توجه خاص مسئولان شده است. با توجه به آماری که دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است حدود ۶۰ درصد کودکان خیابان ایرانی هستند که کودکان بین ۱۰ تا ۱۴ سال ۴۵ درصد کل کودکان خیابانی را شامل می‌شوند، همچنین ۳۴ درصد از کودکان خیابانی در حال تحصیل هستند، ۴۰درصد ترک تحصیل کردند و ۲۴درصد از بچه‌ها اصلاً به مدرسه نرفته اند .

بی بضاعتی و فقر مالی در بسیاری از خانواده‌ها باعث ترک تحصیل کودکان و نوجوانان و وارد شدن زودتر از موعد آنها به بازار کار می‌شود. منظور از ترک تحصیل، دانش آموزانی هستند که زودتر از اتمام تحصیل، مدرسه را ترک می‌کنند و یا به عبارتی قبل از اتمام یک دوره قادر به ادامه تحصیل نیستند و به ناچار مدرسه را ترک می‌کنند. همچنین ترک تحصیل منجر به افزایش بی سوادی در جامعه می‌گردد.
ترک تحصیل یکی از معضلات آموزش در جهان است. امروزه ترک تحصیل و افت تحصیلی در تمام کشورهای جهان از عمده‌ترین مباحث و مسائل آموزش و پرورش و حتی مسئولان نظام آموزشی است. عوامل موثر بر ترک تحصیل کودکان را در ارتباط با نظام آموزشی می‌توان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد: عوامل بیرونی نظام آموزشی و عوامل درونی نظام آموزشی.

حق برخورداری از تحصیل رایگان و باکیفیت یکی از حقوق پایه‌ای است که قوانین و برنامه‌های ملی و بین‌المللی بر آن تاکید دارند. با وجود این قوانین و سیاست‌ها، سالانه تعداد زیادی کودک در جهان و ایران، از مدرسه رفتن باز می‌مانند و از تحصیل محروم می‌شوند. بی‌شک برای کاهش میزان ترک تحصیل کودکان بایستی ریشه‌ها، علل و ساز‌و‌کارهای طرد کودکان از چرخه تحصیل را مورد بررسی قرار داد. در این بحث، دو دسته عوامل کلی بیرون نظام آموزشی و درون نظام آموزشی مورد بررسی قرار می‌گیرد و هر یک از این دلایل خود دارای ابعاد مختلفی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

عوامل بیرون نظام آموزشی

عوامل اقتصادی

یکی از مهمترین عوامل موثر بر ترک تحصیل، عامل اقتصادی است به طوری که می‌توان گفت بین میزان توانمندی اقتصادی خانواده‌ها و دسترسی آنها به تحصیل یک رابطه مستقیم وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد با کاهش قدرت خرید خانواده‌ها در اثر فقر، تورم، گرانی یا بیکاری، چیزی که از لیست هزینه‌ها کم می‌شود هزینه آموزش است. در مناطق محروم، روستاها و مناطق عشایری، خانواده‌ها به خاطر فقر و محرومیت، به کودکان به عنوان نیروی کار می‌نگرند و تعداد بیشتری از کودکان در این مناطق از تحصیل محروم می‌شوند. سایر عواملی که در ادامه مطرح می‌شود حول محور عوامل اقتصادی شکل می‌گیرد.

عوامل اجتماعی و فرهنگی

از جمله عوامل اجتماعی و فرهنگی می‌توان به رویکردهای سنتی در برخی مناطق و در مناسبات قومی عشیره‌ای اشاره کرد که موجب ترک تحصیل کودکان به خصوص دختران می‌شود. نگاه پدرسالارانه و عدم برابری حقوق زن و مرد یکی از عوامل موثر بر ترک تحصیل دختران و خانه‌نشینی آنان است. ازدواج زودهنگام در مناطق روستایی باعث شده که در این مناطق دختران بیشتری نسبت به شهرهای بزرگ از تحصیل محروم شوند.

با بررسی دقیق‌تر می‌توان ادعا کرد این دسته از عوامل از عامل اقتصادی متاثر است. به عنوان نمونه، ترک تحصیل پسران در روستا را برخی به عوامل صرف اجتماعی و فرهنگی تقلیل می‌دهند در حالی‌که از گذشته پسران به عنوان نیروی کار یکی از عوامل موثر بر اقتصاد خانواده روستایی است. حتی می‌توان به مسأله ازدواج زودهنگام دختران در راستای کاهش هزینه خانوار در بین خانواده‌های فقیر اشاره کرد.

عوامل جغرافیایی و محیطی

وجود شکاف بین مرکز و پیرامون از منظر اقتصادی و میزان توسعه باعث شده که در مناطق حاشیه‌ای و محروم کشور میزان ترک تحصیل بالا رود. شکاف بین شهر و روستا در برخورداری از امکانات و تنوع آموزشی یکی از عوامل موثر بر ترک تحصیل در مناطق روستایی است. فقدان مدرسه برای تمام پایه‌ها و در همه دوره‌ها، بد مسیر و صعب‌العبور بودن مسیر برخی روستاها بر ترک تحصیل کودکان تاثیر مستقیم دارد.

عوامل درونی نظام آموزشی

اقتصاد آموزش و پرورش

اقتصاد آموزش و پرورش یکی از کانونی‌ترین عوامل درونی است. خصوصی‌سازی، کالایی‌سازی و پولی‌سازی خدمات اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین سیاست دولت‌ها پس از جنگ، باعث به وجود آمدن اشکال مختلف از مدارس خصوصی و پولی شده تا جایی که امروز می‌توان گفت هیچ مدرسه دولتی رایگان وجود ندارد و در تمام مدارس در تمام دوره‌ها و در تمام مناطق کشور، آموزش در سطحی کالایی و پولی شده است. سهم بودجه آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت زیر ۱۰ درصد و سالانه رو به کاهش است. این مسئله خانواده‌هایدارای فقر را با مشکل روبه‌رو ساخته تا جایی که آنان به خاطر نداشتن شهریه، از ثبت‌نام فرزندان خود خودداری می‌کنند.

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

امید را در دل کودکان زنده کنیم، پویش مداد نارنجی

کودک، آویزان لباسم شده بود پاهایش را روی زمین می‌کشید با صدای کودکانه‌اش التماس می‌کرد تا برایش مداد بخرم و دلیلش برای خریدن مداد مدرسه رفتن بود چه دلیلی زیباتر از حق طبیعی آن دختربچه، سر خود را چرخاندم تا نزدیک‌ترین مغازه لوازم‌التحریر را ببینم با هر قدم که برمی‌داشتم کودکان دیگر که در گرما به سایه‌ی درختان کنار خیابان پناه برده بودند؛ به خیال اینکه راضی شده‌ام که برای همه‌شان خرید کنم پشت سرم قدم بر می‌داشتند و هر طرف را نگاه می‌کردم کودکی بود که با انگشت به وسیله‌های داخل مغازه اشاره می‌کرد و از من می‌خواست که انتهای مسیر انگشتش را دنبال کنم و وسیله‌ای که چشمش را گرفته بود برایش بخرم. صداهایی می‌شنیدم که بی امان و پشت هم می‌گفتند: خاله مداد… خاله کیف… خاله کفشام پاره شده و… با خود گفتم من توانایی فراهم کردن مایحتاج خودم را هم با دو قرون دو زار حقوق کاری به دست می‌آوردم، که از صب تا شب درگیرش هستم.

خریدن همه لوازم برای تک‌تکشان دست نیافتنی بود ولی غم عمیقی بر روی سینه‌ام سنگینی می‌کرد ناامید کردن کودکانی که یک آن خیال داشتن وسیله‌های جدید را در دل پرورانده بودند بسیار غم‌انگیز بود دیگر صدای خاله‌خاله گفتنشان نمی‌آمد هر کدام با ناامیدی رفته بودند و من نتوانسته بودم حتی برایشان مداد بخرم. دنبال چاره‌ای بودم برای رهایی از این حس بد عذاب وجدان به خانه رسیدم به دنبال راه چاره‌ای بودم که جرقه ای در ذهنم زده شد نام پویش نارنجی، کمپین کمک به کودکان برای تأمین لوازم مدرسه را هر سال با شروع سال تحصیلی شنیده بودم لباس ها را بیرون نیاورده دست به کار شدم با جست‌وجویی در گوگل و سایت دست‌های مهربان، در قسمتی به نام پویش نارنجی، مبلغی را جهت کمک به کودکان واریز کردم و خدا می‌داند که چه حس خوبی بود بعد از گذراندن آن زمان پر فشار، در حالی که به آرامش رسیده بودم نفس عمیقی کشیدم چشمانم را بستم و تک‌تک آن کودکان را با لبخند در لباس مدرسه تصور کردم.

اشاره به این مسأله که، پویش مداد نارنجی سعی دارد تا لبخند را به کودکان و حامیان هدیه کند؛ قابل توجه است. با پرداخت کمک هزینه، جهت تهیه لوازم‌التحریر برای کودکان نیازمند، خود را در لبخند و شادی این کودکان شریک کنید و نگذارید امید در دل این کودکان از بین برود.

 *کمپین لوازم التحریر اهدایی راهی برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

با کمک به دانش آموزان نیازمند؛

آینده را خوشرنگ کن

 تا به حال لذت شاد کردن کودکی را حتی با نگاهی پر از مهر چشیده‌اید؟ قطعا هر انسانی این حس زیبای مهر ورزیدن به دیگران را تجربه کرده است و می داند لذتی زیباتر از آن نخواهد بود. حس رهایی و لذت خیر رساندن، آن هم کمک به تحصیل کودکی و روانه کردن او به همراه دیگر کودکان به کلاس درس و مکانی که پر از شور و شوق کودکانه است حسی وصف نشدنی است.

کمپین هایی  از سوی مراکز و موسسات خیریه، برای آسان نمودن این مسیر با نزدیک شدن به ماه مهر برگزار می شود که با حضور در آنها و ارائه کمک های خود می توانید نه تنها دلهای دانش آموزان نیازمند را شاد سازید و در روند آینده و مسیر زندگیشان تاثیر گذار باشید و در هموار ساختن راه این کودکان برای رسیدن به آینده ای روشن موثر باشید، بلکه می توانید حس خوب رها شدن و عشق ورزیدن را برای خودتان به ارمغان بیاورید.

با مراجعه به سایت دست های مهربان و شرکت در قسمت پویش مداد نارنجی می توانید در این حرکت زیبا سهم به‌سزایی داشته باشید و با کوچکترین کمک خود دل کودکان و خانواده‌شان را شاد کنید. چه بسا آن کودک با فراهم شدن بستر تحصیل برای او در آینده بار بزرگی را از دوش جامعه بردارد.

این پویش با شعار «آینده را خوش‌رنگ کن» با هدف تأمین ۱۰ هزار بسته‌ی تحصیلی برای دانش آموزان نیازمند و بی‌سرپرست کشورمان و رساندن این مرسولات به کودکان و خانواده‌شان است. زمان برگزاری چهارمین پویش مداد نارنجی از یکم تا ۱۵ شهریور است.

پویش حمایتی مداد نارنجی، یک کمپین وسیع در سطح کشور است که برای ارائه‌ی کمک‌های تحصیلی به کودکان بی سرپرست و دانش آموزان نیازمندی که نیاز مالی دارند و توانایی خرید لوازم التحریر و … را ندارند برگزار می شود. این کمپین حمایتی –  تحصیلی تاکنون در مناطقی از قبیل تهران، تبریز، یزد، سیستان و بلوچستان، شیراز، اصفهان، ساری، البرز، خوزستان، گچساران، مراغه، کرمانشاه، ارومیه، قم، گیلان و…  برگزار شده و امید است از طریق این پویش و کمک های شما هر سال کودکان زیادی با دست‌های پر به سوی مدرسه روانه شوند.

شایان ذکر است که بنیاد نیکوکاری دست های مهربان تاکنون سرپرستی بیش از ۳۲۰۰ خانواده از ایتام و زنان سرپرست خانواده را بر عهده گرفته است؛ ارائه خدمات آموزشی و کمک آموزشی، پرداخت هزینه‌های تحصیل و دوره های آموزشی و تقویت تحصیلی، فراهم نمودن ملزومات تحصیلی از فعالیت‌های این روزهای بنیاد است.

*کمپین لوازم التحریر اهدایی راهی برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان

بررسی رابطه کمپین لوازم التحریر اهدایی با جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی

سازمان‌های مردم نهاد و بنیادهای خیریه در سال‌های اخیر فعالیت‌های زیادی را در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی و گسترش توسعه در بخش‌های مختلف انجام داده‌اند؛ یکی از فعالیت‌های مهم این موسسات کمپین‌های لوازم التحریر اهدایی به کودکان است که روند روبه‌رشدی داشته است.

نیاز کودکان به تحصیل در جوامع، موضوع بسیار مهمی است. کودکانی که به علت نیاز شدید مالی با وجود سن کم به کار در خیابان ها روی می‌آورند و با گذراندن زمان در محیطی که به آن تعلق ندارند به دام اعتیاد می‌افتند، به بیماری‌های گوناگون مبتلا می‌شوند و درگیر انواع بزهکاری می‌شوند؛ در نتیجه فراهم کردن شرایط این کودکان برای ورود به مدارس و گذراندن وقت با همسن و سال‌هایشان و آموختن راه و رسم زندگی باید در اولویت جوامع و موسسات خیریه قرار گیرد.

کودکان خیابانی در بسیاری از جوامع، گروه بسیار آسیب پذیری هستند. محاسبه تعداد دقیق کودکان خیابانی غیرممکن است، ولی تقریباً به یقین می توان گفت که این رقم به ده‌ها میلیون در سراسر جهان می رسد. این کودکان در آنچنان شرایط سخت و خطرناکی به سر می برند که آنها را در معرض خطر مصرف مواد مخدر و ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار می دهد. علاوه بر این، کودکان کار، کودکان خیابانی و کودکانی که مدارک شناسایی‌شان کامل نیست دسترسی کمتری به مدرسه دارند و بسیار زیاد در معرض خطر سوءاستفاده و بهره کشی توسط گروه های مجرم هستند.

در ایران، سازمان های دولتی و غیردولتی خیریه وجود دارند که در امر بررسی مشکلات این کودکان بسیار فعال بوده اند. بسیاری از آنها به این کودکان، سرپناه، درمان های پزشکی و کمک های تحصیلی ارائه می دهند.

فراهم کردن شرایط برای ادامه تحصیل و راه‌یابی این کودکان به مدارس و محیط‌هایی که در آن راه و رسم زندگی و کار آموخته می‌شود اقدام پیشگیرانه ای است برای جلوگیری از بروز چنین معضلات و مسائلی برای جامعه و این کودکان.

یکی از اهداف چنین موسساتی جمع آوری و ارائه لوازم التحریر و اهدای کمک هزینه به این کودکان و خانواده آنها است. با شروع سال تحصیلی کمپین های لوازم التحریر جهت جمع آوری کمک های مردمی برگزار می شود که تلاش آانها بر پایه کمک به این کودکان و و راهیابی آنها به مدارس است تا در محیطی سالم و به دور از ناامنی‌های شهر بتوانند آینده خود را بسازند و مانع از این شوند که در خیابان‌ها سرگردان باشند. برای مثال بنیاد خیریه دست‌های مهربان همه ساله در شهریورماه کمپین بزرگ «مداد نارنجی» را با هدف تامین لوازم‌التحریر برای کودکان نیازمند اجرا می کند که خوشبختانه با حمایت خوب مردم ایران، هر سال هزاران کودک نیازمند با دست پر به مدرسه می روند. شما هم می‌توانید در این حرکت خیرخواهانه و بزرگ سهیم باشید و برای ساختن آینده کودکان نیازمند، به این کمپین بپیوندید.

*بسترسازی آموزشی – تحصیلی توسط بنیاد برای کودکان اوتیسم کشور

#بنیاد_نیکوکاری_دستهای_مهربان